Tọa đàm thúc đẩy liên kết trong sản xuất và tiêu thụ lúa gạo tại tỉnh An Giang
Ngày 15/4/2021, dự án GRAISEA 2 (RECERD) do tổ chức Oxfam tài trợ đã phối hợp với Trung tâm Kỹ thuật Dịch vụ Nông Nghiệp An Giang tổ chức buổi tọa đàm “Thúc đẩy liên kết trong sản xuất và tiêu thụ lúa gạo giữa công ty/doanh nghiệp và hợp tác xã tại tỉnh An Giang” tại xã Núi Tô, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Trong suốt buổi tọa đàm, các bên liên quan đã đánh giá sơ bộ được hiện trạng về các vấn đề thường gặp phải trong mối liên kết – tiêu thụ nông sản (bao gồm cả liên kết ngang và liên kết dọc), để từ đó có những đề xuất giải pháp tác động nhằm thúc đẩy liên kết ngày càng bền vững.
Hình 1: Ban chủ tọa từ trái qua phải gồm: anh Toàn (CCPTNTAG), anh Chính (PNN), Ts. Thành (dự án Oxfam), Ths. Thành (TTKTDVNNAG), Ts. Khang (Viện AOI)
Các bên liên quan trong liên kết tại An Giang bao gồm: Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn An Giang, Tổ chức Oxfam, Trung tâm Kỹ thuật Dịch vụ Nông Nghiệp An Giang (TTKTDVNNAG), Chi cục Phát triển Nông thôn An Giang (CCPTNTAG), Phòng Nông nghiệp huyện Tri Tôn – An Giang (PNN), Viện Nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp Hữu cơ Á Châu (Viện AOI), công ty TNHH XNK Đại Dương Xanh, Công ty TNHH MTV Trịnh Văn Phú, Công ty Cổ phần tập đoàn Lộc Trời, công ty TNHH Ricegrowers Việt Nam, công Ty TNHH MTV Đồng Phát TCT, công ty TNHH Lương Thực Tấn Vương, công ty Cổ phần Tập đoàn Tân Long; công ty TNHH Angimex Kitoku, CN Công ty Cổ Phần Quốc tế Gia, Đại diện các Hợp tác xã (HTX) như: HTX Nông Trang Hữu Cơ Thành Công, HTX Nông nghiệp Vọng Đông, HTX Nông nghiệp Vĩnh Thắng, HTX Nông nghiệp Vĩnh Trạch, HTX Nông nghiệp Tây Phú, HTX Nông nghiệp Vĩnh Chánh, HTX Nông nghiệp Vĩnh Gia, Doanh nghiệp nông trại Ếch Ộp, Tổ hợp tác sản xuất lúa Tô Thuận, Cơ sở sản xuất nấm Phương Hiền và nhiều bà con nông dân tại xã Núi Tô tham gia.
Hình 2: các thành phần tham dự tọa đàm
Qua hơn 2 năm thúc đẩy tăng cường liên kết tiêu thụ nông sản trên địa bàn 2 huyện Thoại Sơn và Tri Tôn (2019 - 2020) trong khuôn khổ dự án Graisea 2 “Tăng cường bình đẳng giới và đầu tư kinh doanh nông nghiệp có trách nhiệm tại Đông Nam Á – giai đoạn 2” được nhiều mặt tích cực và đạt được kết quả khả quan thông qua liên kết “4 nhà”, nhất là sự quan tâm hỗ trợ của Chính quyền các cấp, sự đồng hành của các công ty/doanh nghiệp, sự tham gia nhiệt tình và của các HTX và bà con nông dân trên địa bàn.
Bên cạnh đó cũng còn một số khó khăn như diện tích thực hiện liên kết còn nhỏ lẻ và manh mún, HTX và doanh nghiệp còn khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn, nhiều HTX chưa có quỹ đất riêng để xây dựng trụ sở, đa phần các HTX đều thiếu nhân sự quản trị, kiểm toán, tài chính và định hướng hoạt động cho hiệu quả và phù hợp quy định của pháp luật trong liên kết và luật HTX. Ngoài ra, nông dân vẫn chưa quen với việc lập lịch thời vụ, ghi chép sổ nhật ký đồng ruộng, còn thiếu tự nguyện khi tham gia vào các tổ nhóm hay HTX, chưa nhận thức và tin tưởng được lợi ích từ việc liên kết tiêu thụ nông sản. Về phía các doanh nghiệp cũng chưa thực sự quan tâm mạnh việc quy hoạch và xây dựng vùng nguyên liệu, liên kết sản xuất với nông dân và các HTX. Song song với đó, một số thông tin về thị trường thông qua các kênh còn nhiều hạn chế; giá cả thu mua lúa được sản xuất theo các tiêu chuẩn thấp và cao chưa có khác biệt lớn; thành phần tham gia vào các tổ nhóm, THT và HTX còn hạn chế.
Các HTX cũng quan tâm xây dựng lịch thời vụ sao cho không bị quá dồn nén không thu mua kịp; các Doanh nghiệp mở rộng liên kết thu mua đến với nhiều HTX hơn…
Thông qua cuộc Tọa đàm, dự án và các bên đã thảo luận về liên kết giữa HTX Vọng Đông, HTX Thành Công và Danh nghiệp Nông trại Ếch Ộp trong việc hỗ trợ sang kiến của nhóm phụ nữ xây dụng mô hình sản xuất và tiêu thu nông sản (các loại) đạt tiêu chuẩn an toàn và hữu cơ phù hợp biến đổi khí hậu, tạo sinh kế cho nông dân, giảm độc canh lúa, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trương, phuc vụ đời sốn người tiêu dùng thông qua sự hỗ trợ của dự án GRAISEA 2.
Để thúc đẩy liên kết, tạo vùng nguyên liệu lúa gạo chất lượng quốc tế, đạt số lượng lớn, gắn tiêu thụ và có thị trường ổn định phù hợp xu thế sản xuất ngày nay và tương lai, tăng cường liên kết bền vững trong mối liên kết (NGANG VÀ DỌC): liên kết giữa những người sản xuất, giữa người sản xuất và nhà doanh nghiệp, thúc đẩy Doanh nghiệp gắn kết với vùng nguyên liệu, tăng cường sự tham gia của nhóm phụ nữ để cải thiện kinh tế gia đình và góp phần tăng cường bình đẳng giới thì cần có sự chung tay của các bên liên quan (nhà nước – nhà khoa học – doanh nghiệp – nhà nông – nhà băng – tổ chức khác trong và ngoài nước) một cách mạnh mẽ và quyết tâm cao hơn.